Eerbetoon aan orgelreus Franck
Zijn vader presenteerde hem als een kindster op de piano. Als serieuze componist was de 200 jaar geleden geboren César Franck een laatbloeier. Hij schreef een krachtige symfonie, een prachtige vioolsonate, een meesterlijk strijkkwartet en het monumentale oratorium ‘Les béatitudes’. Minder bekend maar niet minder belangrijk is zijn orgelmuziek. Slechts twaalf substantiële werken schiep Franck voor het instrument. Toch geldt hij als de grondlegger van de moderne Franse school. Niet voor niets besteden de twee Haarlemse orgelseries deze maand aandacht aan het Franck-jaar.
Het begon allemaal echt in 1858 toen Franck werd benoemd als organist van de net voltooide Ste Clotilde in Parijs. Daar bespeelde hij een gloednieuw instrument van Aristide Cavaillé-Coll, de grote Franse bouwer die zijn orgels voorzag van een tot dan toe ongekende kleurenpracht.
Voor Franck moet het instrument een ware toverdoos zijn geweest. Alle klanken van het symfonieorkest lieten zich door de toetsen en pedalen oproepen.
Het moet een magische ervaring zijn geweest om de componist op het orgel van de Ste Clotilde te horen spelen. We moeten het nu doen met een iconische foto van de meester achter het klavier en natuurlijk met zijn partituren. Zijn ‘Six pièces’ geven een beeld van hoe zijn improvisaties moeten hebben geklonken. Volgens Franz Liszt verdienden ze een plek naast de meesterwerken van Bach. Franck noteert in zijn partituren heel precies hoe zijn muziek moet worden uitgevoerd. Zelf speelde hij naar verluidt heel vrij.
Met zijn Grande piece symphonique legde Franck de basis voor het genre van de orgelsymfonie, die later door Vierne en Widor tot bloei werd gebracht.Maar zijn meesterstukken zijn de drie Chorals die hij aan het eind van zijn leven componeerde. “Voor ik sterf, zal ik een paar orgelkoralen schrijven, net als Bach maar dan op een andere manier”, noteerde de componist. Hij voltooide ze kort voor zijn dood. Groots opgezette Fantasieën zijn het met een machtige greep op de vorm.
Anton Pauw, organist van de Grote of St. Bavokerk speelt de drie composities op dinsdag 7 juni op het pas gerestaureerde Müller-orgel, ter opening van de Stadsorgelconcerten. Una Cintina voert op maandagavond 13 juni onder andere Choral III uit op het Adema-orgel van de Kathedrale Basiliek Sint-Bavo. Twee weken later brengt titulair-organist Ton van Eck op hetzelfde instrument Choral I. Dan zingt ook de Capella Puellarum van de Kathedrale Koorschool onder andere het bekende ‘Panis angelicus’ van Franck.