Spaghetteria Rusticana

Xandra Mizée brengt op locatie theater en eten samen

Vier weekenden lang wordt het Haarlemse restaurant ‘De Kloosterkeuken’ omgedoopt in ‘Spaghetteria Rusticana’. In de oude kapel boven worden de bezoekers ondergedompeld in de meeslepende eenakter ‘Cavalleria Rusticana’ van Mascagni. Daarna krijgen ze in de eetzaal beneden een Siciliaanse maaltijd voorgeschoteld.
Xandra Mizée, artistiek leidster van ‘De kleine Opera’, liep al lange tijd rond met het idee om muziektheater te combineren met eten. “Dat gebeurt in Haarlem nog nauwelijks. Ik ben een paar jaar geleden naar een operavoorstelling in Verona geweest. Als je na afloop de Arena uitkomt staan daar als strategen obers klaar om de bezoekers naar hun restaurants te begeleiden.  Aan tafel wordt de opera uitgebreid nabesproken.”
Ook ‘Cavalleria Rusticana’ van Pietro Mascagni stond al langer op het verlanglijstje van Mizée. Na het zien van een tegenvallende enscenering besloot ze: dat stuk wil ik zelf doen. “Wat een prachtig werk! Er zit zo een enorme drive in. Mascagni heeft de opera heel snel geschreven en die haast heeft ontzettend goed gewerkt. Librettist Giovanni Targioni-Tozzetti stuurde steeds een paar zinnen op een prentbriefkaart, zodat Mascagni verder kon.”

Theater op locatie

Juist tijdens de corona-crisis, toen alles stillag, viel alles op zijn plaats. Mizée: “Ik had kooklessen genomen bij Lonneke van Dijk in de Kloosterkeuken. Zij liet me daar de oude kapel zien.” De Kloosterkeuken is gevestigd in het oude Sint Jacobs Godshuis, ooit een gasthuis voor arme lieden en pelgrims.
Een perfecte plaats voor haar plannen, besefte Mizée. “Het is echt theater op locatie. Het stuk speelt zich af tussen kerk en kroeg. Het meisje Santuzza vindt dat ze de kerk niet meer in kan omdat ze een doodzonde heeft begaan. Ze heeft als ongetrouwde vrouw het bed gedeeld met Turiddu en ze is zwanger, al wordt dat in de opera niet expliciet gezegd. De moeder van de jongen, Mamma Lucia, baat de plaatselijke taveerne uit.”
De emoties lopen hoog op in de opera. Turiddu is teruggekeerd uit het leger naar zijn Siciliaanse geboortedorp. Zijn oude liefde Lola blijkt inmiddels getrouwd met de voerman Alfio en hij heeft troost gezocht bij Santuzza. Maar Lola brengt hem opnieuw het hoofd op hol. De wanhopige Santuzza brengt Alfio op de hoogte van het overspel. Het loopt uit op een duel waarbij Turiddu sterft.

Mamma Lucia

“Er zit geen ontwikkeling in de karakters”, vertelt Mizée. “Daar is de opera te kort voor. Turiddu is een knappe, jonge losbol, een man zonder impulscontrole. Hij heeft wel een geweten maar kan daar niet naar handelen. Hij is iemand die rampen aanricht.”
Mizée zelf zingt de rol van zijn moeder Lucia. Ze heeft lang nagedacht over haar personage: “Ik vroeg me af hoe ik zou reageren als mijn jongen zoiets zou doen, als mijn kind alleen maar ongeluk zou brengen. Ik moest kiezen: is Lucia zwak en laat ze alles gebeuren of is ze een sterke vrouw die ingrijpt.” Ze koos voor het laatste. Het duel dat Turiddu fataal wordt, vindt achter de schermen plaats en biedt zo ruimte voor een eigen interpretatie. “Bij mij doet Lucia samen met de vrouwen van het dorp iets in de wijn van Turiddu zodat hij het duel nauwelijks nog haalt.”

Geen afstand

Door de bescheiden ruimte zit het publiek midden in de handeling. Mamma Lucia richt haar keukentje in bij het oude altaar. Een deurtje achterin vormt het portaal van de kerk.
De bezetting is kleinschalig. Het koor bestaat uit dertien zangers en arrangeur Jasper Swank heeft het orkest teruggebracht tot een handzaam trio van contrabas, marimba en piano.
Ook muzikaal blijft de afstand klein. ‘De Kleine Opera’ zingt het werk in een eigen vertaling van Mizée: “In het Nederlands valt nog meer op hoe volks het stuk is, in de allerbeste betekenis van het woord.”
De voorstelling wordt maar liefst acht keer uitgevoerd. Noodzaak, want er passen slechts 60 bezoekers in de kapel en in het restaurant. Maar ook een zegen: “Het is fantastisch om in de voorstelling te kunnen groeien.”

De Kleine Opera met 'Spaghetti Rusticana', op zaterdag 9/4 (18.00 uur), zondag 10/4 (17.30 uur), zaterdag 16/4 (18.00 uur), zondag 17/4 (17.30 uur), zaterdag 23/4 (14.00 uur), zondag (17.30 uur), zaterdag 30/4 (18.00 uur) en zondag 1/5 (17.30 uur) in het Sint Jacobs Godshuis, Hagestraat 10, Haarlem.